تشریح مفاهیم انتقال فعال، انتشار، تونوسیته و الاستیسیته به زبان ساده

انتقال مواد از غشا سلول به‌صورت «انتقال فعال» و «انتقال غیرفعال (انتشار)» صورت می‌گیرد. بر اساس تعریف انتقال مواد در جهت گرادیان (شیب) غلظتی بدون نیاز به صرف انرژی زیستی (ATP) را انتقال غیرفعال (انتشار) گویند. پس انتقال مواد در خلاف گرادیان غلظتی با صرف انرژی زیستی را انتقال فعال گویند.

انتشار (Passive Transport) به روش‌های گوناگونی صورت می‌گیرد که عبارت‌اند از:

• انتشار از منافذ ریز غشا: در این روش موادی مانند آب و اوره به علت کوچک بودن مولکول‌های آن‌ها می‌توانند از عرض غشا عبور کنند؛ پس در این مسیر سرعت انتشار به اندازه ذرات وابسته است.
• انتشار از طریق حل شدن در لایه لیپیدی: موادی مانند CO2، O2، گلیسیرین، الکل‌ها و اسیدهای چرب در دولایه لیپیدی حل شده و انتشار می‌یابند. در این مسیر سرعت انتشار به میزان انحلال ماده در چربی بستگی دارد.
• انتشار تسهیل شده: در این روش قندها و اسیدهای آمینه توسط مولکول‌های پروتئینی خاصی بنام پروتئین‌های حامل (Carrier) از غشا عبور می‌کنند. این پروتئین‌های حامل اختصاصی عمل کرده و دارای خاصیت اشباع‌پذیری است. در این انتشار تسهیل شده سرعت انتشار به سه عامل اختلاف غلظت ماده در دو سوی غشا؛ مقدار ماده موجود در دسترس و سرعت انجام واکنش‌های شیمیایی بستگی دارد.

مختصری درباره رسپتور های میزبانی سطح سلول

ویروسها به علت فقدان ساختمان سلولی و هرگونه متابولیسم و فعل و انفعال شیمیایی، قادر به مشابه سازی خود نبوده و برای این عمل می باید به داخل سلولی حساس راه یافته و محتاج انرژی و دستگاه پروتئین سازی سلول زنده می باشند. انتقال ویروس به داخل سلول فقط توسط سلول امکان پذیر است و این عمل فقط توسط سلول حساس و حامل گیرنده های (رسپتورهای) آشنا به ویروس انجام می گیرد. سلول هایی که این نوع گیرنده ها را برای جذب ویروس آماده دارند احتمالاً میتوانند به انتقال انواع مختلف ویروس ها بپردازند، در غیر این صورت سلول در مقابل ویروس مقاوم بوده و هرگونه تماس با ویروس بی نتیجه خواهد بود. با دخول به سلول و پوشش برداری توسط آنزیمهای سلول، فعالیت اسید نوکلئیک ویروس آغاز میگردد. اسید نوکلئیک ویروس ژن های کافی برای مهار نمودن متابولیسم سلول میزبان را دارا بوده و به کمک آن احتیاجات فعل و انفعالات شیمی حیاتی، برای تکثیر خود را توسط سلول میزبان تامین می کند. ویروس با غشاء سلولی تماس پیدا نموده گیرنده های آشنا و اختصاصی سبب جذب و اتصال ویروس شده و شروع عفونت پایه گذاری می شود. حرارت محیط، pH مناسب، نیروی الکترواستاتیک و وجود نمک های معدنی در جذب ویروس و اتصال به رسپتور های آشنای سطح سلول از اهمیت زیادی برخوردارند. نوع رسپتور های آشنا برای ویروسهای مختلف یکسان نیست برای مثال ویروس فلج اطفال جذب نوعی لیپو پروتئین و ویروس آنفولانزا جذب موکو پروتئین سلول میگردد. همچنین رسپتور ویروس HIV موکول CD4 و رسپتور ویروس ابشتن بار مولکول CD21 و رسپتور رینوویروس موکول ICAM-1 میباشد. اما هر سلولی می تواند به مرور گیرنده لازم برای جذب ویروس جدیدی بسازد.از شما دعوت میکنم  نگاهی به مقاله "بررسی پدیده کشند سرخ در سواحل خلیج فارس" و همچنین "مقاله اکولوژی مورچه و موریانه" نیز بیاندازید.